کپسول اکسیژن
کپسول اکسیژن یکی از تجهیزات پزشکی پر مصرف که در اتاق های عمل و مراکز درمانی و گاها در منازل برای بیماران استفاده می شود کپسول اکسیژن است.
هوای تنفسی که در محیط موجود است، به طور عمده از دو عنصر نیتروژن (۷۸٪) و اکسیژن (۲۱٪) تشکیل شده است. همچنین عناصری چون نئون، آرگون، زنون، کریپتون و هلیم به مقادیر اندک و ترکیباتی چون کربن دی اکسید،کربن مونوکسید، متان و برخی هیدروکربن‌ها، و اکسیدهای نیتروژن و گوگرد که عمدتا نقش آلاینده هوا را دارد، به مقادیر ناچیز در هوا یافت می‌شوند. همچنین مقادیر متفاوتی از آب به صورت رطوبت در هوا موجوداست.
گاز اکسیژن
اکسیژن یکی از گازهای اصلی در تنفس انسانها محسوب می شود و هوای محیطی که در آن زندگی می کنیم بعد از نیتروزن ،درصد بالایی از آن اکسیژن است و سایر گازها نیز به نسبت کمتر وجود دارند.
حال ریه ها نقش جذب اکسیژن از هوای محیط و تخلیه گازهای غیر لازم و گازهای دفعی بدن مثل دی اکسید کربن را به خارج از بدن به عهده دارند.
دسته ای از بیماران همچون بیماران ریوی، قلبی، مسمومیت ها و… نیاز مبرم به حجم بالایی اکسیژن دارند که با توجه به اینکه اینها بایستی سریعا اکسیژن به ریه ها و بعد به بافتهایشان برسد بایستی اکسیژن خالص به صورت استنشاقی وارد بدن اینها شوند تا بدن در حالت اضطرار و اورژانس و یا در مرحله التیام نیاز به فعالیت زیاد جهت جذب اکسیژن نداشته باشد.
با توجه به اینکه اکسیژن از جمله گازهای اشتعال پذیر و خطرناک محسوب می شود و بایستی حجم زیادی از آن در جایی متراکم شوند علم مهندسی پزشکی مخازنی را تحت عنوان کپسول اکسیژن طراحی کرده تا این گاز مشتعل به صورت کنترل شده در اختیار بیماران قرار گیرد.
از نظر جنس مخازن موجود در ایران دو نوع چدنی یا آهنی و آلومنیومی وجود دارند و بد نیست بدانید رنگ بین المللی این کپسول، سفید و یا گاها نقره ای در مخازن آلومنیومی استفاده می شود و در بعضی برندها به رنگ سبز و نقره ای و یا سبز کامل نیز تولید می شوند.این رنگ بندی از جهت راحتی در تمایز آن کپسولها با سایر کپسولهای پزشکی می باشد.
در حال حاضر در ایران کپسول های اکسیژن به دو صورت یک بار مصرف و چندبار مصرف موجود است که نوع یکبار مصرف آنها در سایز مخزن یک حشره کش و حدود یک لیتر اکسیژن فشرده است و حجم بالاتر ندارد.
انواع چندبار مصرف آنها توسط مراکز تولید اکسیژن شارژ می شوند و در مخازن، 3لیتر،5لیتر،10لیتر و 50لیتر موجود هسستند.
اجزای یک کپسول اکسیژن از قطعات زیر شکل گرفته است
- کپسول اکسیژن: انباره‌ای استوانه‌ای شکل و دربردارنده اکسیژن
- فشارسنج: نشانگر فشار گاز درون کپسول
- شیر تنظیم کننده خودکار: کاهش‌دهنده فشار گاز درون کپسول را پیش از رسیدن به فشارسنج
- جریان سنج: نشانگر مقدار اکسیژن مصرف شده را بر حسب لیتر در دقیقه
- پیچ کنترل: تنظیم میزان اکسیژن را با توجه به جریان سنج
- شیشه آب مقطر: نم‌دارکننده اکسیژن
- ماسک اکسیژن: که دو نوع نازال(بینی) و ماسک صورت جهت انتقال گاز از مخزن به بیمار استفاده می گردد.
💡 نکته حیاتی در مراقبت از کپسول اکسیژن که سالانه تعدادی از افراد استفاده کننده از آن را به طور مستقیم یا غیر مستقیم از بین می برد!
کپسول اکسیژن در مجاورت شعله و روغن سریعا مشتعل و منفجر می شود.
تا به امروز افراد زیادی در جهان به علت رعایت نکردن اصول ایمنی در کپسول های اکسیژن جان خود را از دست داده اند.
بدلیل اهمیت این موضوع باز تاکید می کنیم رسیدن روغن به دهانه کپسول یعنی انفجار و مجاورت با آن یعنی سوختن و در صورت زیاد بودن حجم آن یعنی مرگ!
