در این مقاله آموزش تصویری رگ گیری، تزریق وریدی و خونگیری و مطالب ضروری مورد نیاز را فرا میگیرید:
نمونه‌گیری و رگ گيری وريدهای محيطی
يكي از ساده‌ترین روش‌ها براي ورود و تزريق داروها و مايعات به داخل جريان خون سيستميك رگ گيري يا كانولاسيون وريدهاي محيطي است. (Peripheral intravenous cannulation) كه برحسب مورد ممكن است از سرسوزن‌های ساده، بال پروانه‌ای (Butterfly or scalp vein needle), آنژیوکت و غيره استفاده شود
به‌طورکلی از سرسوزن‌های ساده به‌منظور نمونه‌گیری خون يا تزريقات لحظه‌ای و موقت و از آنژيوكت براي مصارف طولانی‌مدت استفاده می‌شود. اسكالپ وين براي تمامي سنين و خصوصاً كودكان مناسب بوده و براي مصارف کوتاه‌مدت بكار می‌رود.
مناسب‌ترین محل براي رگ گيري، اندام فوقاني است (دست و ساعد). از پا به دليل ريسك بالاي ترومبوفلبيت و دست و پاگير بودن بندرت استفاده می‌شود.
|
بیشتر بدانید: ? آیا میزان ضخامت سوزن در درد ناشی از تزریق تاثیر دارد؟ |
تجهيزات موردنیاز جهت انفوزیون داخل وریدی:
- پنبه‌های آغشته به الكل و بتادين، گاز استريل و دستكش یک‌بارمصرف
- كانول وريدي برحسب مورد، سرسوزن ساده يا اسكالپ وين، آنژيوكت و …
- سرنگ ۳ میلی‌لیتر و در صورت نياز به آنستزي، ليدوكائين ۱%
- تورنيكه، نوارچسب ۱٫۵ تا ۲٫۵ سانتيمتري و در صورت لزوم تخته بازو (بيشتر براي اطفال)
مقدمات كار:
- ابتدا دست های خود را با آب و صابون کاملا بروش صحیح شستشو نمایید.
- دست های خود را بوسیله دستمال تمیز کاملا خشک نمایید.
- ست سرم را به سرم وصل نموده و با جاري ساختن محلول، ست سرم را هواگيري و آماده نماييد
- موضع محل ورود سوزن را در صورت وجود هرگونه عوامل بازدارنده مثل موهای بلند و یا لخته خون یا موارد مشابه تمیز نمایید.
- تورنيكه را به بازو بسته و محل مناسب براي رگ گيري را مشخص كنيد. اگر رگ مشخص نباشد، از بيمار بخواهيد انگشتان خود را چند بار باز و بسته نمايد و يا اينكه با نرمه انگشتان يكي دو بار ضربه بروي محل رگ گيري موردنظر بزنيد تا موجب وازو اسپاسم و برجسته شدن رگ شود.
- پوست محل را با بتادين و سپس الكل تميز و سپس ضدعفونی نماييد.
نکات:
الكل به‌تنهایی يك محلول ضدعفونی كامل نبوده و در بيماران پرخطر حتماً بايستي محل با بتادين ضدعفونی شود و به دلیل ريسك آلودگي بهتر است در تمامي اعمال با خطر آلودگي دستكش به دست كنيد.
در بسياري از بيماران (خصوصاً افراد چاق و كودكان) رگ‌ها قابل‌رؤیت نبوده و بايستي از طريق لمس كرده (با نرمه نوك انگشتان سبابه و ميانه) شناسايي و مشخص شوند.
الف _ روش بكار بردن اسكالپ وين
- اندازۀ مناسب سوزن را انتخاب كنيد. (در اكثر موارد نمره ۱۹ تا ۲۳)
- انگشت شصت دست (يا سبابه و ميانه) غير غالب را بر روي ديستال محل موردنظر بگذاريد و با كشيدن پوست به‌طرف ديستال، پوست و رگ محل ورود سوزن را ثابت نگه‌دارید.
- دو بال اسكالپ وين را دو لا كرده و بين انگشتان شصت و سبابه نگه‌دارید و روكش سرسوزن را درآورید.
- درحالی‌که سوراخ سوزن به‌طرف بالا است از فاصله نيم سانتيمتري محل ورود به داخل رگ با زاويه ۲۰ تا ۳۰ در جه از سطح پوست، سوزن را از كنار (مماس بر) رگ وارد پوست نماييد و با كاهش زاويه و پس از طي مسافت ۰٫۵ تا ۱ سانتيمتر در موازات رگ سرسوزن را منحرف كرده و به داخل رگ وارد كنيد.
- پس از ورود به داخل رگ (راه يافتن خون به داخل كانول) سوزن را به‌موازات رگ گرفته (تقریباً مماس بر پوست) و آن را تا يكي دو میلی‌متر انتهايش به داخل رگ هدايت نماييد در صورت مهارت كافي می‌توان سوزن را به‌طور مستقيم وارد رگ نمود ولي معمولاً رگ جابجا شده و موفقیت‌آمیز نيست.
- پس از ورود سرسوزن به داخل رگ، تورنيكه را بازکنید و با نوارچسب سرسوزن را در محل خود ثابت نگه‌دارید.
نكته:
تكنيك رگ گيری با سرسوزن مستقيم (و نمونه‌گیری خون) همانند اسكالپ وين است.
ب_ روش كاربرد آنژيوكت
- برحسب اندازه رگ محل و مورد مصرف، اندازه مناسب آنژيوكت را انتخاب كنيد (معمولاً نمره ۱۶ تا ۲۰)(برای تزريق خون آنژیوکت ريزتر از نمره ۱۸ مناسب نيست).
- در موارد آنژیوکت‌های بزرگ (كمتر از نمره ۱۵-۱۴) ابتدا پوست محل را بی‌حس نماييد.
- تنۀ آنژيوكت رابین شست و انگشتان دوم، سوم و چهارم نگه‌دارید (به‌طوری‌که سوراخ سرسوزن به‌طرف بالا باشد).
- با شست دست ديگر ديستال ناحيه را به‌طرف ديستال بكشيد تا وريد ثابت و بی‌حرکت نگه‌داشته شود.
- همانند روش اسكالپ وين، آنژيوكت را با زاويه ۲۰ تا ۳۰ درجه وارد پوست (و با كاهش زاويه) وارد رگ نماييد.
- پس از ورود آنژيوکت به ميزان ۰٫۵ سانتيمتر داخل رگ و مشاهده خروج خون، تورنيكه را بازکنید و سپس درحالی‌که سوزن را ثابت نگه‌داشته‌اید كانول را به داخل رگ هدايت نماييد.
- با يك انگشت پروگزيمال رگ را فشار دهيد و پس از درآوردن سوزن ست سرم يا درپوش آنژيوكت را به آن وصل كنيد.
- با نوارچسب آنژيوكت را به پوست ثابت كنيد.
توجه :
پس از خروج قسمتي از كانول هیچ‌گاه سوزن را به داخل كانول نرانيد. زيرا ممكن است باعث كنده شدن قسمت ديستال كانول و درنتیجه آمبولی شود.
نكته:
درصورتی‌که كانول داخل رگ نباشد با شروع تزريق محلول، بيمار احساس درد كرده و محل برآمده می‌شود.
در افراد مسن رگ‌ها اسكلروتيك و سخت هستند و به‌سرعت پاره و به‌اصطلاح بومبه می‌شوند. برای جلوگيری از اين مسئله از سوزن‌های كمی کوچک‌تر استفاده كنيد و تورنيكه را برای مدت طولانی نبنديد.
کانول‌های وريدی نبايستی بيش از ۲ تا ۳ روز در يك محل باقی بمانند.
ج _ اسکالپ وین (Scalp vein cannulation)
يكی از روشهای بسيار خوب برای رگ گيری در كودكان کم‌سن‌و سال كه امكان دستيابی به رگ‌های محيطی اندام وجود ندارد (اکثراً كودكان کوچک‌تر از یک سال) رگ گيری وريدهای سر (فرونتال، سوپرااوربيتال، فاسيال خلفی، تمپورال سطحی و خلف گوش) بسيار آسان است كه از آن ميان وريد تمپورال سطحی از همه مناسب‌تر است.
وسایل موردنیاز: همانند تكنيكهای ديگر رگ گيری محيطی می باشد، با اين تفاوت كه از اسكالپ وين نمره ۲۳ تا ۲۷ (معمولاً ۲۲ تا ۲۴) استفاده می‌شود.
روش عمل:
- موهاي محل و اطراف آن را به‌اندازه كافي بتراشيد.
- با استفاده از الكل و بتادين موضع را تميز و ضدعفونی نماييد.
- به كمك همكار سر كودك راکمی پایین‌تر از سطح قلب قرار داده و سر وي را بی‌حرکت نگه‌دارید.
- همانند تكنيك رگ گيري با اسكالپ وين سرسوزن را وارد پوست و سپس رگ نماييد.
- چند میلی‌لیتر محلول تزريقي (نرمال سالين) به داخل كانول تزريق كنيد و پس از اطمينان از وجود كانول در داخل رگ آن را با نوارچسب به پوست متصل و ثابت نماييد.
- براي جلوگيري از درآمدن اتفاقي كانول، كودك را در حد موردنیاز محدود (restrain) كنيد.
? آشنایی با روشهای تزریق عضلانی و زیرجلدی و روش z
