آموزش روش صحیح شستشوی دست ها قبل از جراحی در اتاق عمل
یکی از فعالیت های روتین اتاق عمل روش صحیح شستشوی دست ها قبل از جراحی در اتاق عمل می باشد و به میزانی که پرسنل شاغل در بخش اتاق عمل این فعالیت را به درستی و دقت انجام دهند از میزان عفونت بخش کاسته می شود و می تواند خطر کمتری را به بیمار متحمل می سازد.
ما در این مطلب به آموزش صحیح این مطلب می پردازیم تا با رعایت اصول کلی آن این امر مهم را عملی ساخته و در جهت کاهش عوارض ناشی از فعالیت اتاق عمل در بیماران را به حداقل ممکن برسانیم.
از آنجایی كه فرد اسكراب عضو تیم استریل و كادر مراقبتی می باشد ،مسئول حفظ ایمنی ،انسجام و كارایی موثر افراد تیم جراحی در زمینه ی اجرای موارد استریل در طی عمل جراحی بوده و این امر با استریل بودن فرد امكان پذیر است.
دستهای فرد مهمترین عضو مورد استفاده درطول عمل است كه اگر با تكنیك های درست شسته نشوند ،می توانند اصلی ترین منبع تولید و انتقال میكروارگانیسم ها به محل جراحی باشند.
مدت زمانی كه صرف شستن دستها می شود متفاوت است و این تفاوت به عواملی از قبیل تعداد دفعات شستن دستها ،نوع محلول ضد عفونی كننده و روش شستن دستها بستگی دارد .
شستن صحیح دستها با یك محلول مناسب در 5 دقیقه می تواند به تناسب موثرتر از شستن دستها به مدت 10 دقیقه با یك محلول نامناسب باشد.
باید توجه داشته باشید كه شستن دستها در طولانی مدت باعث خراشیدگی پوست و ورود میكربها به لایه های پایین تر پوست می شود. زمان مورد نیاز برای شستن دستها با توجه به نوع ماده ی ضدعفونی كننده فرق می كند كه معمولا بر روی دستورالعمل محلول های مختلف درج شده است.
وسیله شستن دستها و سطح زیر ناخن ها
سینک شستشوی دست ها
روش های شستن دستها :
شستن دستها برای انجام جراحی را می توان به :
1) روش شستن قسمتهای مختلف دست در زمان های مشخص
2) روش شمارش تعداد دفعات برس كشیدن انجام داد .
اگر این دو روش به درستی انجام شوند ،هر دوی آنها روشهای موثری خواهند بود. در این دو روش روی دست، ساعد و قسمتی از بازوی دستها توسط مواد ضدعفونی كننده ی شیمیایی و وسایل مكانیكی شسته می شود.
در هر دو روشی كه در بالا ذكر شد از یك الگوی آناتومیكی مشترك پیروی می شود. بدین صورت كه شستن دستها با شستشوی انگشت شست آغاز شده و از یك انگشت به انگشت دیگر و سپس به سمت پایین و حاشیه ی بیرونی انگشت پنجم ادامه می یابد .سپس سطح پشت دست و بعد از آن كف دست شسته می شود .
البته انگشتان را می توان از سمت انگشت كوچك به طرف انگشت شست نیز شستشو داد. بعد از انجام این مرحله قسمت مچ دست و بعد از آن قسمت ساعد و در نهایت 5 سانتیمتر بالاتر از آرنج شسته می شود.
از آنجاییكه قسمت انگشتان و كف دست بیشتر با محیط استریل جراحی در تماس هستند،بنابراین عمل شستشو باید از این قسمتها شروع شده و با شستشوی 5 سانتیمتر بالاتر از قسمت آرنج خاتمه یابد .
در حین و پس از شستشو،دستها باید به سمت بالا نگه داشته شوند تا مسیر جریان آب از تمیزترین قسمت دستها یعنی انگشتان و كف دست كه برای ما حائز اهمیت می باشند به سمت بازوها باشد.
روش شستن دستها در زمان مشخص :
در این روش انگشتان ،دستها و بازوها با اختصاص یك زمان مشخص به هر یك از این قسمتها شستشو میشوند. كل زمانی كه صرف شستندستها می شود ممكن است 6،5،4،3 و یا 10 دقیقه باشد كه به عنوان مثال در در اینجا روش 5 دقیقه ای به شرح زیر توضیح داده شده است:
1- ابتدا دستها را تا بالای ساعد با آب خیس كنید.
2- در حالیكه برس در دست شماست هر دو دست را در زیر آب برده و ناخن انگشتان را توسط پاك كننده های فلزی یا پلاستیكی یكبار مصرف تمیز كنید ،پاك كننده های ناخن پس از مصرف باید دور انداخته شوند.
3- به میزان لازم از ماده ی ضدعفونی كننده را بر روی دستها بریزید.حدودا 5 سی سی
4- دستها و بازوها را تا حدود 5 سانتیمتر بالاتر از آرنج ،چند مرتبه بشویید . دستها را چندین مرتبه در حالیكه به سمت بالا نگه داشته اید، آب بكشید.
5- یك برس یا اسفنج استریل را از داخل بسته یا ظرف مخصوص آن بردارید،سپس با استفاده از یك ماده ی ضدعفونی كننده (در صورتی كه برس یا اسفنج آغشته به ماده ضد عفونی كننده نباشد ) انگشتان و ناخنهای هر دست را به مدت 5/0 دقیقه بشویید.
1-ناخن ها 30 ثانیه
2- انگشتان 1 دقیقه
3- كف دست 15 ثانیه
4- پشت دست 15 ثانیه
5- ساعد تا 5 سانتیمتر بالاتر از آرنج 1 دقیقه
6- این مراحل را برای دست دیگر تكرار كنید که در مجموع دو دست می شود 6 دقیقه.
روش شمارش تعداد دفعات برس كشیدن:
1- ناخن ها 20 بار
2-انگشتان 10 بار
3- كف دست 10 بار
4- پشت دست 10 بار
5- ساعد تا 5 سانتیمتر بالاتر از آرنج 40 بار
6- این مراحل را برای دست دیگر تكرار كنید.
در زیر تصاویری مرتبط با شستشوی دستها در اتاق عمل را مشاهده نمایید.
