همانطور که می دانیم پیدایش تکنولوژی فیبر نوری و استفاده از تجهیزات فیبر نوری و دوربین آندوسکوپی باعث ایجاد تحولی بزرگ در جراحی مفاصل مختلف شده است. آرتروسکوپ به‌عنوان وسیله‌ای برای تشخیص و درمان بیماری‌ها و اختلالات داخل مفصلی باعث بهبود عملکرد بیماران پس از جراحی و کاهش آسیب مفصلی به‌دنبال جراحی میشود.
جراحی‌های مفاصل به روش باز انجام می‌شد که در خیلی از موارد به آسیب سطح مفصلی و محدودیت پس از عمل می‌انجامید. آرتروسکوپ رویکرد جراحان ارتوپدی را نسبت به تشخیص و درمان بیماریهای مفصلی تغییر داده است، ولی البته به این نکته باید تاکید کرد که این روش در تشخیص بیماری‌ها جانشین مهارت‌های بالینی نیست .
آرتروسکوپی زانو
مکانیسم آرتروسکوپی زانو:
مهمترین قسمت یک آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک قطر 5 میلی متر است که به آن شیت آرتروسکوپی گفته می شود.در یک انتهای این لوله فلزی یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد.
پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری این لوله را از جلوی مفصل مورد نظر مثل زانو، وارد فضای مفصلی زانو کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل می شود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل زانو را روی مانیتور ببیند.
پزشک معالج می تواند بسیاری از قسمت های داخل زانو را از طریق آرتروسکوپ ببیند و بیماری ها و ضایعات آنرا تشخیص دهد. پس یکی از کاربردهای این وسیله تشخیص بعضی از بیماری های زانو است.
پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در جلوی زانو ابزارهای جراحی خاصی را به داخل مفصل فرستاده و از طریق آنها اقدام به درمان جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند. این وسایل بسیار متنوع هستند.
مراحل درمان با آرتروسکوپ :
معمولا درمان آرتروسکوپی بصورت یک جراحی سرپایی است. به این منظور که بیمار مدت کوتاهی معمولا چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از آرتروسکوپی می تواند در همان روز از بیمارستان مرخص شود. مانند هر عمل جراحی دیگر بیمار باید توسط متخصص بیهوشی تحت بیهوشی عمومی یا بیحسی کمری یا بندرت بیحسی محلی قرار بگیرد.
پس باید قبل از شروع عمل، بیمار حداقل بمدت هشت ساعت چیزی نخورده و نیاشامیده باشد. کل آرتروسکوپی ممکن است چیزی حدود نیم تا یک ساعت وقت ببرد.
مواردی که می توان از آرتروسکوپ در درمان آنها استفاده کرد عبارتند از :
• ترمیم یا خارج کردن قسمتی از منیسک پاره شده
• بازسازی لیگامان صلیبی ACL/PCL که پاره شده است.
• خارج کردن قسمت هایی از غضروف مفصلی که آسیب دیده است.
• خارج کردن تکه های غضروف یا استخوان که در درون مفصل زانو رها هستند.
• خارج کردن بافت سینوویال Synovial tissue که ملتهب و بیمار شده است.
لنز آرتروسکوپ به همراه شیت
وسایل آرتروسکوپی
آرتروسکوپی چیست و آرتروسکوپ چه وسیله ای است؟
آرتروسکوپی یک وسیله جراحی است که پزشک متخصص ارتوپدی از آن برای دیدن داخل مفصل به جهت تشخیص یا درمان بیماری استفاده میکند. کلمه آرتروسکوپی به معنای دیدن داخل مفصل است. Arthro به معنای مفصل و scopy به معنای دیدن است. در واقع یک آرتروسکوپ یک مفصل بین است!
پزشک معالج با دیدن داخل مفصل میتواند بسیاری از بیماریهای آنرا تشخیص داده و میتواند اقدام به درمان جراحی بعضی از آنها از طریق ارتروسکوپ کند.
روند تشخیص بیماری های مفصلی معمولا از مراحل خاصی میگذرد. پزشک ابتدا سعی میکند با صحبت با بیمار اطلاعات لازم در مورد مشکلات وی را از او بگیرد. سپس وی را معاینه میکند و بعد از آن از طریق انجام آزمایشات و تصویربرداری هایی مانند رادیوگرافی ساده، سی تی اسکن یا ام آر آی سعی میکند به تشخیص بیماری نزدیک تر شود.
گاهی اوقات بعد از انجام اقدامات ذکر شده تشخیص دقیق بیماری امکانپذیر نیست. در این موارد ممکن است بتوان از طریق ارتروسکوپ و دیدن داخل مفصل تشخیص بیماری را امکانپذیر کرد. با استفاده از آرتروسکوپ میتوان پارگی لیگامان ها را در شانه و زانو درمان کرد. میتوان غضروف آسیب دیده در شانه یا زانو و منیسک آسیب دیده در زانو را ترمیم یا خارج کرد.
ترمیم یا بازسازی رباط های صلیبی در زانو و یا خروج بافت های ملتهب در زانو، شانه، آرنج، مچ دست و مچ پا با آرتروسکوپ امکان پذیر است. آرتروسکوپ می تواند به خروج استخوان ها یا غضروف های آزاد در شان، زانو، آرنج ، مچ دست و مچ پا کمک کند.
توسط آرتروسکوپ میتوان سندرم کانال کارپ را در ناحیه مچ دست درمان کرد. گرچه میتوان رون هر مفصلی را با آرتروسکوپ دید ولی انجام آرتروسکوپی در شش مفصل بیشتر انجام میشود که عبارتند از زانو، شانه، آرنج، مفصل ران، مچ دست و مچ پا.
توضیح تکنیک آرتروسکوپی
مهمترین قسمت یک آرتروسکوپ یک لوله فلزی توخالی به اندازه تقریبی یک نی است ( منظور نی هایی است که برای نوشیدن مایعات از آنها استفاده میشود). در یک انتهای این لوله فلزی یک دوربین فیلمبرداری بسیار دقیق قرار گرفته است و در درون لوله تعداد زیادی عدسی وجود دارد.
پزشک متخصص ارتوپد از طریق یک شکاف چند میلیمتری این لوله را وارد فضای مفصلی کرده و سپس تصاویر تهیه شده توسط دوربین به یک مانیتور با وضوح بالا منتقل میشود تا پزشک معالج بتواند تصاویر داخل مفصل را روی مانتیتور ببیند.
یک منبع نور پرقدرت از طریق همان لوله نور کافی را برای دیدن داخل مفصل در اختیار میگذارد. از طریق یک شکاف دیگر در روی مفصل لوله باریک دیگری وارد مفصل میشود تا از طریق آن مقداری مایعات به داخل آن فرستاده شود.
هدف از این کار یکی اینست که مایع کدر داخل مفصل خارج شده و یک مایع شفاف و زلال جای آنرا بگیرد تا داخل مفصل بهتر دیده شود و دلیل دیگر افزایش حجم داخل مفصل است تا به این طریق اجزای مفصل بیشتر از هم فاصله گرفته و بهتر دیده شوند و فضا برای حرکت آرتروسکوپ در مفصل نیز مهیا شود.
پزشک ارتوپد میتواند بسیاری از قسمت های داخل مفصل را از طریق آرتروسکوپ ببیند و بیماری ها و ضایعات آنرا تشخیص دهد. پزشک معالج ممکن است از طریق شکاف کوچک دیگری در مفصل ابزارهای جراحی خاصی را به داخل آن فرستاده و از طریق آنها اقدام به درمان جراحی بعضی از ضایعات درون مفصلی کند.
این وسایل بسیار متنوع هستند. بعضی از آنها مانند چاقو برای بریدن بکار برده میشوند. با بعضی دیگر که یک سر چرخنده دارد میتوان قسمت هایی از بافتهای داخل مفصل را تراشید. میتوان از لیزر هم در حین آرتروسکوپی استفاده کرد.
مراحل انجام آرتروسکوپی
معمولا درمان آرتروسکوپی بصورت یک جراحی سرپایی است به این منظور که بیمار مدت کوتاهی معمولا چند ساعت قبل از جراحی در بیمارستان بستری شده و بعد از آرتروسکوپی میتواند در همان روز از بیمارستان مرخص شود.
مانند هر عمل جراحی دیگر بیمار باید به توسط متخصص بیهوشی تحت بیهوشی عمومی یا بیحس کمری یا بندرت بیحسی محلی قرار بگیرد. پس باید قبل از شروع عمل بیمار حداقل بمدت هشت ساعت چیزی نخورده و نیاشامیده باشد.
کل پروسه جراحی آرتروسکوپی ممکن است چیزی حدود نیم تا یک ساعت وقت ببرد ولی به میزان افزایش جراحت زانو و نیاز به اقدامات درمانی بیشتر می تواند تا ساعت ها طول بکشد.
اگر در حین عمل بطور کامل بیهوش نشده باشید شما هم میتوانید در صورت اجازه دادن جراح ، از طریق مانیتور شاهد آرتروسکوپی باشید. در انتهای جراحی، وسایل خارج شده و شکاف های پوستی بخیه شده و پانسمان میشوند.
عوارض آرتروسکوپی چیست؟
عوارض آرتروسکوپی زیاد نیست ولی مانند هر جراحی دیگر احتمال عفونت، التهاب وریدها، تورم و خونریزی زیاد، آسیب و عروق یا اعصاب وجود دارد. احتمال عارضه در آرتروسکوپی اگر به درستی انجام شود کمتر از یک درصد است.
آرتروسکوپی چه مزایایی دارد؟
گرچه توجه به آرتروسکوپی از جانب مردم بیشتر به علت استفاده از آن در درمان ورزشکاران معروف بدست آمد، ولی درمان با آرتروسکوپ در بعضی بیماری ها میتواند موجب ساده شدن عمل جراحی، درد کمتر بیمار بعد از جراحی و دوران نقاهت کوتاهتر میشود. بیمار معمولا همان روز یا روز بعد از جراحی میتواند از بیمارستان مرخص شود. خیلی از اوقات بیمار میتوان بعد از چند روز به سر کارش برگردد.
آرتروسکوپی در اکثر مفاصل بیماران می تواند انجام شود که تصاویر زیر از محل های متفاوت استفاده آن گرفته شده.
آرتروسکوپی زانو
آرتروسکوپی مچ دست
آرتروسکوپی زانو
